Manifest duidelijk onmiskenbaar
Op 14 september staat in er in ons logboek een fragment beschreven over een art video die te zien is op de Documenta in Kassel:
‘een jonge Iraanse, lid van een artistiek collectief wordt vermoord. Geen haan die ernaar kraait. Het systeem is dader en slachtoffer. Haar vriendin kunstenaar voelt als meisje de dreiging om elke hoek van de straat en vlucht naar Turkije. Ze landt in de marge zonder papieren en dus ook geen rechten. Uitzichtloos. Uiteindelijk moeten ook haar ouders Irak ontvluchten. Zij komen terecht in Oekraïne. Pas aangekomen breekt er de oorlog uit. Alle contact is verbroken … .’
Je kunt er niet omheen. Deze week vertelt het nieuws op radio, TV, krant, gsm en PC, herhaaldelijk hoe een jonge Iraakse vrouw van 22 jaar oud gestorven is in de politiecel. Ze werd opgepakt omdat de zedenpolitie de manier waarop ze haar hoofddoek draagt, niet goedkeurt. Gestorven aan een hartaanval!?
Het is duidelijk dat de actuele kunst niet langer de kaart trekt van l’art pour l’art of de intrinsieke waarde van kunst. De actuele kunst met Kassel voorop, is kind van onze tijd. Er is een beweging aan de gang richting grotere maatschappelijke betrokkenheid, collectief, participatief.
Actuele kunst is altijd een barometer. Kunstenaars zijn doorgaans mensen met goeie voelhorens, wortels in de grond en sensitieve antennes in de lucht. Volg de bewegingen in de kunstwereld en je komt al een heel eind ver. Het is een manier van kijken naar de wereld, een bepaald perspectief, maar wat voor een.
Zien, horen, proeven, ruiken en voelen, we hebben zintuigen gekregen om ze ook te gebruiken. In de laatste briefwisseling van ons digitale magazine (terug te vinden op deze zelfde website) beschrijft kunstenaar Frank Merckx (die collectief werkt met Robbert Goyvaerts in het duo R&F F&R) heel mooi het artistieke proces. Hij schrijft over het afdalen in de abysses, over hoe het kunstenaarschap ook engagement in houdt: Kunstenaar zijn- is in feite een contract afsluiten met jezelf, een contract waarbij je bevestigt dat je opnieuw en opnieuw jezelf zal wagen aan telkens weer een nieuwe afdaling.
Niet toevallig trekt dit duo de wereld rond met de performance ‘Go away sorrow of the world’.
Documenta 15 blijft nazinderen en komt meermaals ter sprake vandaag. Er is een groot verschil met de Documenta 5. We zijn niet alleen 50 jaar verder maar er de wereld is ook in verandering.
Curator Harald Szeemann schreef geschiedenis in Kassel 1972 met de afdeling ‘Individuelle Mythologieën’. In de jaren zeventig stond de individuele maakbaarheid en het persoonlijke succes bovenaan de ladder. Het lijkt alsof daar nu een einde aankomt. Dit is hoopvol. Het ‘Crip Manifest’ dat ontstond tijdens ‘The Crip School’ naar aanleiding van 20 jaar Wit.h in juni ll schrijft onder andere: Crip nodigt uit om macht en middelen te delen en nooit meer iets alleen te (hoeven)doen.
Actuele kunst is een barometer